by Es mòrt l’ancian president de l’estat francés Valèri Giscard d’Estanh.
Maugrat sas originas auvernhatas, donc occitanas, Valèri Giscard d’Estanh faguèt pas jamai ren per l’occitan. Refusèt d’escotar las revendicacions occitanistas. Cediguèt ren per la reconoissença e l’ensenhament de l’occitan. Sos son mandat, l’ensenhament de la grafia classica de l’occitan foguèt nieus enebit en Provença e en País Niçard. Cediguèt ren sus la question de Larzac… Coma sos successors, èra un pur produit del jacobinisme e un partisan del nacionalisme expansionista francés.
Son mandat presidencial (1974-1981), reconoissèm que foguèt marcat per de reformas socialas e societalas importantas: dreit a l’avortament, divòrci per consentiment mutual, abaissament de la majoritat d’edat, lei d’integracion dels andicapats. Defendèt lo projècte de desenclavament del Massís Central (qu’es central sonque per Occitània) puslèu que lo projècte de tunèl sos la Manja previst per integrar la Grand Bretanha a l’Union Europèa. E creèt lo pargue tematic sus los volcans d’Auvèrnhe.
Mas lo temps de Giscard d’Estanh se caracterizèt maitot per de politicas conservatritz e repressivas, coma:
- Lo mantenement de la pena de mòrt. Giscard refusèt la gràcia presidenciala a un condemnat a mòrt niçard, Cristian Ranucci, que sa culpabilitat faguèt l’objècte de dobtes.
- La censura d’estat contra d’artistas jutjats “subversius”, coma l’umorista Coluche pendent las eleccions presidencialas de 1981.
- Las mesuras d’austeritat e de politica industriala qu’empediguèron pas l’auça del chaumatge.
En mai d’aquò, Giscard d’Estanh foguèt confrontat a d’afaires torçuts coma l’escrocariá dels avions niflaires, l’escàndol dels diamants de Bokassa e l’assassinat de son ministre del trabalh, lo gascon Robèrt Bolin.
