by Lo 23 de novembre, a Niça, l’Assemblada Occitana organizèt una jornada d’omenatge ai doi grands pensaires dau movement politic occitan: Francés Fontan e Robèrt Lafont. D’efiech, aqueste an, commemoram lu quaranta ans de la mòrt de Fontan e lu dètz ans de la mòrt de Lafont.
Maugrat la plueia cataclismica que frapava la region, de personas entosiasti, ja engatjadi ò simplament curioï, venguèron participar. L’acte si faïa a la Maion dei Associacions Garibaldi.
- Domergue Sumien, de l’Assemblada Occitana, evoquèt lu sieus rescòntres emb Robèrt Lafont e li collaboracions dins divèrs trabalhs lingüistics e politics. Expliquèt que Lafont e Fontan coïncidissian dins li valors umanisti e de progrès. Tot ai doi consideravan qu’Occitània es una nacion. Per còntra, non èran d’acòrdi sobre l’estrategia de seguir per emancipar Occitània. Lafont defendia una vision dialectica, que cercava una estrategia per articular Occitània (la nacion primària e culturala) embai possibilitats concreti de transformacion de l’estat francés (la nacion segondària e politica). Totun, dins lu ans 1990-2000, Lafont condemnava fermament la crispacion antioccitana de l’estat francés e non avia minga problèma per collaborar embai joves movements independentistas occitans coma lo CRÒC ò IPO. Fontan defendia eu una estrategia mai dirècta de liberacion nacionala. Visquèt lòngtemps dins li Valadas (la part d’Occitània dins l’estat italian) e aquí conscientizèt la populacion remarcablament a la causa occitana.
- Cristòu Daurore parlèt en nom de l’institucion de la Republica Federala Occitana, qu’èra un dei organizacions invitadi a l’acte. Expliquèt l’inspiracion venent de Fontan e Lafont per motivar li activitats nombroï que si debanan, entretant, en País Niçard.
- Finda Cristòu Daurore legiguèt un bèu messatge d’encoratjament de Joan Loís Veyrac, lo companh de Fontan. Joan Loís Veyrac, dins la sieu evocacion esmoventa de Fontan, animèt li generacions nòvi a bastir Occitània emb un esperit optimista e creatiu.
- Lo Professor Enric Giordan prenguèt la paraula coma grand testimòni de l’istòria. Aguèt l’astre de conóisser Lafont e Fontan, tot en essent pendent lòngtemps un grand amic e collaborador de Lafont. Expliquèt eu tanben que, segon Lafont, Occitània es una nacion primària (culturala, etnica) que si devia emancipar tot en jugant sobre la democratizacion de l’estat francés, vist coma nacion segondària (politica). Diguèt que Lafont, tota la sieu vida, sostenia qu’Occitània es una nacion; mas Lafont cercava de far emergir la consciéncia occitana en connectant l’occitanisme embai movements sociaus puslèu qu’en fent de proclams tròp teorics sobre la nacion. Enric Giordan parlèt finda dei negociacions, dau doble discors e de la traïson de l’estat francés envèrs lo movement occitan, en particular sota Mitterrand. E insistiguèt sobre lo besonh de trobar aüra una estrategia renovada.
- L’artista Ben Vautier pilhèt la paraula per evocar mai que mai lu sieus sovenirs personaus emb Francés Fontan, qu’avia un carisma dins lo mitan intellectuau niçard a la fin dei ans 1950.
- Tanben Enric Giordan e Ben Vautier contèron un rescòntre entre Fontan e Lafont en lo 1958.
- Ciril Joanin, de l’Assemblada Occitana, expliquèt lu projèctes dau nòstre movement. Quichèt sobre lo besonh de crear una dinamica e una presa de consciéncia dins la populacion, en liason embai movements sociaus, tot en s’inspirant de Fontan e Lafont. Demostrèt en particular l’interès de crear d’assembladas locali, de proximitat, per desvolopar l’accion de l’Assemblada Occitana.
- L’acte recebèt li saludacions frairali de l’Organizacion Democratica dau Pòble Occitan (ODPO) e de Libertat.
Lo rescòntre si finiguèt per un aperitiu e de discussions conviviali emb l’ensemble de l’assisténcia, tot en perpensant sobre lu projèctes dau futur.
